Accessibility Tools

Skip to main content

Nuria Oliver: «Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να σκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος»

Mε ποιους τρόπους η Τεχνητή Νοημοσύνη επιδρά με ευεργετικό τρόπο στη Δημοκρατία; Γιατί σήμερα υπάρχει ένας ατελείωτος πλούτος δεδομένων που παραμένει αναξιοποίητος και άμορφος; Αλλά και πως πολλές από τις αποφάσεις μας επηρεάζονται από τους αλγόριθμους;

Η Nuria Oliver είναι Chief Scientific Adviser στο Vodafone Institute for Society and Communications, συνιδρύτρια και αντιπρόεδρος του European Laboratory of Learning and Intelligent Systems (ELLIS), επικεφαλής επιστήμονας δεδομένων στη Data-Pop Alliance και εκλεγμένο μέλος της Ισπανικής Βασιλικής Ακαδημίας Μηχανικής. Επιπρόσθετα, διευθύνει το ELLIS Alicante, ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα αφιερωμένο στην έρευνα σχετικά με την υπεύθυνη τεχνητή νοημοσύνη για το κοινό καλό. Διαθέτει μια πολυετή ερευνητική εμπειρίας στη μοντελοποίηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, στην αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή και στη χρήση Big Data για το κοινωνικό καλό, και είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην αντιληπτική νοημοσύνη από το MIT.

Αυτές τις μέρες βρέθηκε στην Ελλάδα προκειμένου να συμμετάσχει στο πλαίσιο του 27ου  Government Roundtable του Economist. Όπως σημείωσε η διεθνώς καταξιωμένη επιστήμονας: «Η τεχνητή νοημοσύνη συνδέεται αναπόφευκτα με την πρόοδο της ζωής και της κοινωνίας μας. Ωστόσο, η θετική επίδραση της τεχνολογίας αυτής δεν είναι δεδομένη. Γι’ αυτό απαιτείται υπεύθυνη και ορθώς ενημερωμένη χρήση, ενώ η συμμόρφωση με τις αξίες και αρχές δεοντολογίας των σύγχρονων κοινωνιών είναι υψίστης σημασίας. Τέτοιες αρχές περιλαμβάνουν τον σεβασμό της ιδιωτικότητας, την αποφυγή διακρίσεων, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αυτονομίας, τη διαφάνεια, την ποικιλομορφία, την αξιοπιστία». Άλλωστε, η ίδια με περισσότερα από 25 χρόνια εμπειρίας στην έρευνα για την Τεχνητή Νοημοσύνη και έχοντας διατελέσει σύμβουλος αρκετών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχει ως όραμά της να συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων μέσω της τεχνολογίας.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για τις προκλήσεις της εποχής μας, την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τη χρήση της τεχνολογίας, απαντά για το αν μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να γεννήσει μια νέα θρησκεία ή ιδεολογία καθώς και τι είναι αυτό που τροφοδοτεί συνεχώς την περιέργεια της.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας;

Αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις στον 21ο αιώνα, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών και δημογραφικών αλλαγών, της ανισότητας, της κατανομής των πόρων, της τεχνολογικής αναταραχής και, φυσικά, του πολέμου.

Πιστεύετε ότι ζούμε σε μια περίοδο που η τεχνολογία μάς ενώνει ή μάς αποξενώνει;

Η τεχνολογία μας ενώνει αλλά και μας αποξενώνει. Αρχικά, μας ενώνει γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να είμαστε συνδεδεμένοι παρά τη φυσική απόσταση, να εργαζόμαστε εξ αποστάσεως, να έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες και γνώσεις χωρίς εμπόδια και είναι -ιδανικά- ένα εργαλείο για να υποστηρίξουμε τον καθένα μας στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων του. Χάρη στην τεχνολογία, μπορέσαμε να παραμείνουμε συνδεδεμένοι με τους αγαπημένους μας, να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ή να πηγαίνουμε σχολείο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Ωστόσο, η τεχνολογία μπορεί επίσης να μας αποξενώσει καθώς μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση και κοινωνική πόλωση, μπορεί να υπονομεύσει τα θεμέλια της δημοκρατίας και να εγείρει σημαντικές ανησυχίες για την ιδιωτικότητα, τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη και την αυτονομία, μεταξύ άλλων.

Μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η δημοκρατία από την πρόοδο και τη χρήση της τεχνολογίας;

Η δημοκρατία θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο από την κακή χρήση της τεχνολογίας, όπως η δημιουργία και η διάδοση τεράστιων ποσοτήτων παραπληροφόρησης και παραπληροφόρησης, η χειραγώγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε κλίμακα με σκοπό την παρεμβολή στις δημοκρατικές διαδικασίες ή η μαζική συγκέντρωση και ανάλυση προσωπικών δεδομένων. Ωστόσο, η τεχνολογία μπορεί επίσης να ενισχύσει τη δημοκρατία αυξάνοντας τη συμμετοχή των πολιτών και ενισχύοντας τη διαφάνεια και τη χάραξη ενημερωμένης πολιτικής βάσει δεδομένων.

Τα social media μας περιορίζουν σε μια προκαθορισμένη εικονική πραγματικότητα; Ποια είναι η γνώμη σας;

Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης μάς περιορίζουν σε μια προκαθορισμένη εικονική πραγματικότητα προκαλώντας, για παράδειγμα, το φαινόμενο γνωστό ως “echo chamber”, όπου αλληλεπιδρούμε μόνο με ομοϊδεάτες και εκτιθέμεθα σε περιορισμένο αριθμό προοπτικών. Όσον αφορά στην εμφάνιση, ο ψηφιακός εαυτός μας μπορεί επίσης να ακολουθεί προκαθορισμένους κανόνες, δεδομένης της επικράτησης των φίλτρων ομορφιάς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου η εμφάνισή μας να συμμορφώνεται με έναν συγκεκριμένο πρότυπο ομορφιάς. Η διάχυση αυτών των φίλτρων μπορεί να έχει βαθύ κοινωνικό αντίκτυπο, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του άγχους, της δυσμορφίας και της πλαστικής χειρουργικής, μαζί με τη μείωση της διαφορετικότητας και την εξάπλωση πιθανών φυλετικών προκαταλήψεων που ενσωματώνονται σε τέτοια φίλτρα. Έχουμε εις βάθος μελετήσει αυτό το θέμα στο ELLIS Alicante (https://ellisalicante.org ).

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να γεννήσει μια νέα θρησκεία ή μια νέα ιδεολογία; Θα μπορούσε να συμβεί αυτό στη Silicon Valley;

Είναι εύλογο να πιστεύουμε ότι μια νέα θρησκεία θα μπορούσε να εμφανιστεί όπου οι αρχές και το σύστημα αξιών της δημιουργούνται με τη βοήθεια αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης και όπου τα μέλη της θρησκείας θα μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν με συνομιλητές που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη για να ικανοποιήσουν τις πνευματικές τους ανάγκες. Αυτό το υποθετικό σενάριο εγείρει πολυάριθμες και βαθιές ηθικές ανησυχίες, προφανώς, που θα έπρεπε να συζητηθούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως.

Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος σήμερα σε μια εποχή που οι μηχανές κάνουν τόσα πολλά; Βιώνουμε το τέλος της κυριαρχίας του ανθρώπινου είδους;

Νομίζω ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, πρέπει να σκεφτούμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και πρέπει να αποφασίσουμε συλλογικά τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η τεχνολογία στη ζωή μας και στις κοινωνίες μας. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε την τεχνολογία που είναι διαθέσιμη σήμερα. Ως εκ τούτου, οι επενδύσεις στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα, καθώς και οι έγκυρες ενημερωτικές εκστρατείες είναι υψίστης σημασίας.

Η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί την απασχόληση στο εγγύς μέλλον; Ποιες είναι οι προοπτικές και ποιοι οι κίνδυνοι;

Οι περισσότερες αναλύσεις για τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας προβλέπουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να διαταράξει την απασχόληση σε ορισμένους κλάδους, ιδιαίτερα σε αυτούς που περιλαμβάνουν την επεξεργασία πληροφοριών. Αυτός είναι ένας παράγοντας διαφοροποίησης σε σύγκριση με προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις, όπου τα επαγγέλματα “blue collar”  επηρεάστηκαν περισσότερο. Ταυτόχρονα, όμως, η ανάπτυξη και η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας, κυρίως σε τομείς που σχετίζονται με την τεχνολογία.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο ισχυρό πλεονέκτημα για έναν νέο άνθρωπο αυτή την περίοδο; Για παράδειγμα, είναι γνώση, εμπειρία ή εξειδίκευση;

Το πιο ισχυρό πλεονέκτημα για ένα νέο άτομο σήμερα είναι ένας συνδυασμός γνώσης, εμπειρίας και εξειδίκευσης, μαζί με δεξιότητες συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης. Πέρα από τη γνώση, η ικανότητα προσαρμογής, η περιέργεια για συνεχή μάθηση και η ικανότητα συνεργασίας με άλλους, η αντιμετώπιση της αβεβαιότητας και ο συμβιβασμός είναι παραδείγματα σημαντικών δεξιοτήτων προς ανάπτυξη.

Τι είναι αυτό που τροφοδοτεί την περιέργειά σας; Μια επιστήμονας όπως εσείς ζεις συνεχώς με ένα «γιατί»;

Είμαι ένας εξαιρετικά περίεργος άνθρωπος, όπως πιθανώς είναι οι περισσότεροι –αν όχι όλοι- οι επιστήμονες. Η περιέργεια είναι ο κύριος μοχλός του επιστημονικού μου έργου, αλλά διαπερνά και άλλες πτυχές της ζωής μου. Νομίζω ότι η περιέργεια είναι πολύ σημαντική στον σημερινό πολωμένο κόσμο, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε για άλλους πολιτισμούς, προοπτικές και πραγματικότητες και ως εκ τούτου θα μπορούσε να αποτελέσει θεμέλιο για ενσυναίσθηση και αμοιβαία κατανόηση.

Τι θεωρείτε σημαντικό στη ζωή;

Πέρα από την κάλυψη των βασικών αναγκών και τον σεβασμό και τη διατήρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων –που μπορεί να ακούγονται προφανή αλλά δυστυχώς για εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο δεν είναι– άλλα σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι, κατ’ εμέ, η υγεία, η αγάπη, οι ισχυρές ανθρώπινες σχέσεις ( οικογένεια, φίλοι), τα συστήματα υποστήριξης και η ύπαρξη σκοπού πίσω από τις πράξεις και τα έργα μας.

Πηγή : lifo.gr