Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως το ChatGPT αποτελεί –μακράν του δεύτερου– το σημαντικότερο τεχνολογικό επίτευγμα του 21ου αιώνα. Ο λόγος είναι πως το μοντέλο της OpenAI αποτελεί το είδωλο της τεχνητής νοημοσύνης –της 5ης, δηλαδή, Βιομηχανικής Επανάστασης της ανθρώπινης ιστορίας στο σύνολό της– για το ευρύ κοινό· αλήθεια, πότε ήταν η τελευταία φορά που σκέφτηκες, σε μια στιγμή ακόμα και της πλέον επιδερμικής αμφιβολίας –τύπου για το ποιο φρούτο έχει περισσότερες θερμίδες ανάμεσα στο καρπούζι και το πεπόνι, ή ποια είναι η καλύτερη εποχή να επισκεφτείς τη Νορβηγία– «θα ρωτήσω το τσατ»; Ακόμα βαθύτερα, πόσες φορές την τελευταία εβδομάδα ζήτησες από την «Τζένα», την «Μπέτι», ή τη «Νέλη» –αναλόγως τα γούστα του καθενός– να ακούσει τις σκέψεις που δεν τολμάς να μοιραστείς ούτε στον στενότερο σου κύκλο;

Η ταχύτητα με την οποία το ChatGPT μπήκε –και κατέκτησε– τις ζωές μας είναι συγκλονιστική, καθώς περισσότεροι από 800 εκατομμύρια χρήστες το χρησιμοποιούν σε εβδομαδιαία βάση, ενώ σύμφωνα με την OpenAI, το τρέχον μοντέλο της απαντά σε περισσότερα από 2.5 δισεκατομμύρια prompts –ερωτήσεις, ας πούμε– σε καθημερινή βάση. Με άλλα λόγια, είναι δεδομένο πως το ChatGPT δεν αποτελεί μια παροδική τάση, αλλά αντιθέτως μια συστημική τομή στην καθημερινότητα των –δυτικών, κυρίως– κοινωνιών, με το ChatGPT να επιβεβαιώνει τη σημαντικότερη, ίσως, πρόβλεψη, αναφορικά με την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης: το AI είναι μια τεχνολογία ίσης –αν όχι επιδραστικότερης– σημασίας με την πυρηνική ενέργεια, ενώ οι αναβαθμίσεις τις οποίες θα φέρει το νέο μοντέλο της OpenAI, ChatGPT-5 αναμένονται να πείσουν και τους εναπομείναντες σκεπτικιστές, επιβεβαιώνοντας ίσως τους εφιάλτες των τεχνοφοβικών ανά την υφήλιο· εξάλλου, ο ίδιος ο ιδρυτής της OpenAI, Σαμ Άλτμαν, φαίνεται πως πλέον μοιράζεται ορισμένες από τις ανησυχίες τους.

Οι αναβαθμίσεις τις οποίες θα φέρει το ChatGPT-5

Αν και ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως η ημερομηνία της παρουσίασης του ChatGPT-5, είναι πλέον δεδομένο πως το νέο μοντέλο της OpenAI θα είναι διαθέσιμο κατά τη διάρκεια του Αυγούστου. Σύμφωνα με όλες τις σχετικές πληροφορίες –αλλά και τις προσωπικές τοποθετήσεις του ίδιου του Άλτμαν– το ChatGPT-5 θα αποτελέσει μια τρομακτικών δυνατοτήτων αναβάθμιση από τα τρέχοντα μοντέλα (4 και 4.5). Θέτοντας το συνοπτικά, το νέο μοντέλο της OpenAI θα είναι ταχύτερο, ακριβέστερο, πληρέστερο, απείρως περισσότερο προσαρμοσμένο στην προσωπικότητα και τα συμπεριφορικά και γλωσσικά πρότυπα του εκάστοτε χρήστη, ικανότερο να αντεπεξέλθει σε σύνθετες συνθήκες πολυδιεργασίας, και –κυρίως– εξαιρετικά περισσότερο επικίνδυνο. Αν και οι σχετικές τεχνικές λεπτομέρειες δεν έχουν γίνει γνωστές –λες και θα μπορούσε ο μέσος χρήστης να τις κατανοήσει, έτσι και αλλιώς– στον πυρήνα της αρχιτεκτονικής του 5ου μοντέλου της OpenAI βρίσκεται η αναβάθμιση από την περισσότερο αρθρωτή προσέγγιση του 4ου μοντέλου – το οποίο συνδύαζε τις φωνητικές εντολές, τις εικόνες, και τη λογική, με την πληροφορική έννοια του όρου– με μια περισσότερο γραμμική λογική, σε ένα πλαίσιο το οποίο θα προσεγγίζει σε εξαιρετικό βαθμό την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης σκέψης. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως η διάδραση των χρηστών με το ChatGPT-5 θα έχει σαφώς ισχυρότερα χαρακτηριστικά μιας ανθρώπινης συνομιλίας, ιδιαίτερα λόγω των εξελιγμένων δυνατοτήτων του νέου μοντέλου της OpenAI ώστε να απομνημονεύει τα δεδομένα τα οποία έχει εισαγάγει ο χρήστης στις ερωτήσεις –αλλά και τις σκέψεις– τις οποίες θα έχουν απευθύνει οι χρήστες σε παλαιότερα prompts.

Η συγκεκριμένη αναβάθμιση προσδοκά την αντιμετώπιση των λεγόμενων hallucinations –ή και παραισθήσεων– στα οποία τα μέχρι τώρα μοντέλα της OpenAI είναι εξαιρετικά επιρρεπή. Σημειώνεται πως με τον συγκεκριμένο όρο περιγράφεται το φαινόμενο κατά το οποίο ένα οποιοδήποτε μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης παράγει πληροφορίες οι οποίες φαίνονται μεν αληθοφανείς στο πλαίσιο της διάδρασης με τον χρήση, ωστόσο είναι ανακριβείς, ψευδείς, ή εκτός κάθε λογικής και πραγματικότητας. Οι συγκεκριμένες παραισθήσεις προκύπτουν από τις υπολογιστικές αδυναμίες του εκάστοτε μοντέλου είτε να επεξεργαστεί είτε να προβλέψει με την απαιτούμενη ακρίβεια μοτίβα και εννοιολογικά σχήματα, τα οποία παραμένουν εξαιρετικά δυσνόητα στα υπάρχοντα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, ακριβώς επειδή δεν έχουν καταφέρει να υποκαταστήσουν –ακόμα– την ανθρώπινη αντιληπτική και αναλυτική ικανότητα, αλλά και την κοινή συμφραζόμενη μνήμη μιας ανθρώπινης σχέσης. Αντίστοιχα, η αντιμετώπιση των παραισθήσεων την οποία υπόσχεται το ChatGPT-5 σημαίνει πως το νέο μοντέλο της OpenAI θα είναι σημαντικά λιγότερο ευάλωτο στη χειραγώγηση από τον χρήστη –και την αναπόφευκτη μετατροπή του σε ένα echochamber αντήχησης των πεποιθήσεών του– αλλά και την εγγενή αδυναμία των μοντέλων τα οποία έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα να ξεχωρίζουν στις πληροφορίες που εισάγει ο χρήστης τις πραγματικές από εκείνες που αποτελούν προϊόντα παραπληροφόρησης και καταρριφθέντων επιστημονικών θεωριών και υποθέσεων.

Στην πράξη, η συγκεκριμένη αναβάθμιση σημαίνει πως το ChatGPT-5 θα έχει:

• εντυπωσιακά ισχυρότερες αναλυτικές ικανότητες, ώστε να υποστηρίξει πολυδιεργασικά πρότζεκτ, λογικούς γρίφους, και μακροσκελή –και εξαιρετικά τεχνικού περιεχομένου– κείμενα
• μεγαλύτερο εύρος μνήμης, ώστε να παρέχει τεκμηριωμένες πληροφορίες στον χρήση με βάση μια ενδελεχέστερη ανάλυση των συμπεριφορικών του προτύπων, αλλά και των σχετικών πληροφοριών τις οποίες ο ίδιος έχει παράσχει στο μοντέλο σε εναλλακτικά prompts
• ενισχυμένες συνδυαστικές ικανότητες φωνητικών εντολών, εικόνων, και κειμένου στις απαντήσεις του.

Επιπλέον, το 5ο μοντέλο της OpenAI αναμένεται να είναι διαθέσιμο σε τρεις εκδοχές –μια πλήρη, μια ελαφρύτερη, η οποία θα βελτιστοποιεί την επεξεργασία άμεσων εντολών, και μια νέα, νάνο-εκδοχή, η οποία θα μπορεί να υιοθετείται από τρίτες εφαρμογές ή συστήματα– ενώ δεν αποκλείεται και η κυκλοφορία ανοιχτού κώδικα, γεγονός το οποίο θα συγκλονίσει την κοινότητα της τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνοντας τις ερευνητικές και αναπτυξιακές δυνατότητές της. Ταυτόχρονα, το ChatGPT-5 θα μπορεί να σταθεί ως περισσότερο αυτόνομος συνομιλητής του εκάστοτε χρήστη, υποφέροντας από λιγότερες προκαταλήψεις υπέρ του, ξεχωρίζοντας το αληθές από το εσφαλμένο με fact-checking ακρίβεια και λαμβάνοντας υπόψιν του το ευρύτερο συμφραζόμενο κοινωνικό πλαίσιο· από έμπιστος –αλλά κάπως αφελής– οικιακός βοηθός, το ChatGPT-5 θα μοιάζει περισσότερο με έναν –ενίοτε ενοχλητικά– ευρυμαθή συνέταιρο, του οποίου οι παρεμβάσεις μάλλον θα ξαφνιάζουν τον χρήστη με το περιεχόμενο και την οξυδέρκειά τους, πολύ περισσότερο απ’ όσο τον επιβεβαιώνουν, ειδικά εφόσον επιλέξει να τις αμφισβητήσει επιδερμικά· το ChatGPT-5 αναμένεται να αντιμετωπίζει τον χρήστη πολύ περισσότερο ως ίσο, αντί ως παρακολούθημα.

Η δυστοπική προφητεία του Σαμ Άλτμαν

Προφανώς, τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να αποτελέσει πραγματικό γεγονός εφόσον δεν επιβεβαιωθεί από την πρακτική εφαρμογή του 5ου μοντέλου της OpenAI, ωστόσο οι τοποθετήσεις του Σαμ Άλτμαν προοικονομούν ένα –δεδομένα ανεπτυγμένο τεχνολογικά, αλλά ενδεχομένως δυσοίωνο κοινωνικά– διαφορετικό μέλλον για την πραγματική πραγματικότητα στην εποχή του AI. Συγκεκριμένα, με αφορμή την επερχόμενη διάθεση του ChatGPT-5 στους χρήστες, ο Αλτμαν προσφάτως δήλωσε «φοβισμένος» τόσο με την υπολογιστική ταχύτητα και ακρίβεια του νέου μοντέλου της OpenAI, όσο –κυρίως– με τον εξωφρενικά γρήγορο ρυθμό με τον οποίο η δημιουργία ενός τόσο ικανού μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης κατέστη δυνατή, καθώς αυτός προϊδεάζει ακόμα περισσότερες –και επικινδυνότερες– μελλοντικές αναπτυξιακές δυνατότητες για τον κλάδο. Εξάλλου, ο Άλτμαν έχει εμμέσως παρομοιάσει επανειλημμένα την τεχνητή νοημοσύνη με την πυρηνική ενέργεια, εκφράζοντας την ανησυχία του πως πρόκειται για το έτερο τεχνολογικό επίτευγμα μετά και τη θεμελιώδη αρχή του διαχωρισμού του ατόμου και της πυρηνικής σχάσης, ο οποίος αποτελεί το κλειδί τόσο για την πλέον ανεξάντλητη –και περιβαλλοντικά καθαρότερη– ενέργεια της ανθρώπινης ιστορίας, όσο και για την κατασκευή ακριβώς εκείνων των όπλων τα οποία έχουν τη δυνατότητα να την τελειώσουν –κυριολεκτικά– στο πλαίσιο του δόγματος της Εξασφαλισμένης Αμοιβαίας Καταστροφής (Mutually Assured Destruction – MAD)· ως άλλος Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, ο Άλτμαν –ο επιδραστικότερος αρχιτέκτονας του AI παγκοσμίως– φαίνεται πως βρίσκεται σε μια αντίστοιχη συνειδησιακή περιδίνηση με εκείνη στην οποία βρέθηκε και ο πατέρας της πυρηνικής βόμβας το βράδυ της 16ης Ιουλίου του 1945 στην περιοχή Trinity του Νέου Μεξικού, μετά το πρώτο πετυχημένο τεστ, όταν θρυλείται πως ψιθύρισε τη διδαχή του Κρίσνα στο ιερό ινδουιστικό κείμενο της Μπαγκαβάντ Γκίτα: «Τώρα έγινα ο Θάνατος, ο καταστροφέας των κόσμων».

Στον πυρήνα τους, οι ανησυχίες του Άλτμαν δεν κρύβουν αφελή τεχνοφοβία –πώς θα μπορούσαν εξάλλου, ειδικά στη δική του περίπτωση– αλλά ένα βαθύτατο διττό ερώτημα, το οποίο έχει ένα εξίσου ισχυρό πρακτικό και φιλοσοφικό σκέλος: πόσο μακριά είμαστε πλέον από τη μετάβαση στο Artificial General Intelligence (AGI), ή ελληνιστί, στην Τεχνητή Νοημοσύνη Γενετικής Ικανότητας; Με τον συγκεκριμένο όρο αποδίδεται η –ακόμα θεωρητική– ικανότητα των μοντέλων AI να σκέφτονται, να αντιλαμβάνονται, να μαθαίνουν, και –κυρίως– να προσαρμόζονται σε κάθε περίσταση ή κατάσταση με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με τον οποίο το πράττει το ανθρώπινο είδος· θέτοντάς το διαφορετικά, το AGI αποτελεί το πλαίσιο στο οποίο η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει πλέον αποκτήσει τη μαθησιακή και αναλυτική αυτονομία μιας ανθρώπινης ύπαρξης, διαμορφώνοντας αντίστοιχου επιπέδου δημιουργικές, αντιληπτικές και κατανοητικές ικανότητες. Πρακτικά μιλώντας, η πιθανή μετάβαση στο AGI –την οποία ο Άλτμαν θεωρεί πως επισπεύδει η κυκλοφορία του ChatGPT-5– θα αποτελέσει μια ριζική αναβάθμιση των υπολογιστικών δυνατοτήτων τις οποίες παρέχει η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στον εκάστοτε χρήση, δυνατοτήτων πέραν κάθε φαντασίας, οι οποίες με τη σειρά τους θα οδηγήσουν στη δημιουργία νέων γνώσεων –και πλούτου–, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση της συνετής αξιοποίησης της πυρηνικής ενέργειας. Σε φιλοσοφικό επίπεδο, ωστόσο, το πράγμα ζορίζει· ποιος –και πώς– μπορεί να διαασφαλίσει πως η αξιοποίηση των πλέον ανεπτυγμένων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT-5 –και, ιδιαίτερα, στο σενάριο μιας μετάβασης στο AGI– δεν θα οδηγήσει στον απόλυτο όλεθρο, εφόσον σε αυτόν αποσκοπεί ο χρήστης; Ακόμα βαθύτερα, πώς μπορεί κανείς να εξασφαλίσει πως τα ίδια τα μοντέλα της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα αναπτύξουν τις δικές τους πρωτοβουλίες και κίνητρα, σε μια εξέλιξη η οποία ελλοχεύει μια σειρά κινδύνων υπαρξιακού επιπέδου, ειδικά αν αποτελούν προϊόντα μιας εκθετικής υπολογιστικής δυνατότητας, την οποία ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να κατανοήσει;

Ο ίδιος ο Άλτμαν –εντίμως, σε αντίθεση με άλλα προβεβλημένα στελέχη της 5ης Βιομηχανικής Επανάστασης, και όχι μόνο– έχει δηλώσει δημοσίως πως η μετάβαση στο AGI αποτελεί αυτοσκοπό, θέτοντας ωστόσο μια σαφή παράμετρο: η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να παραμείνει απολύτως ευθυγραμμισμένη με τον χρήστη και τις αρχές της συνετής αξιοποίησης της εκ μέρους τόσο των ιδιωτών, όσο –κυρίως– των κρατικών αρχών. Αδιαμφισβήτητα, σε συνθήκες ανταγωνισμού υπερδυνάμεων –και με δεδομένη την παρατεταμένη γεωπολιτική ένταση του τρέχοντος γεωπολιτικού χρόνου μεταξύ αυτών– μια κούρσα εξοπλισμών, η οποία θα αποτελεί επέκταση της ήδη υπάρχουσας κούρσας δυνατοτήτων τεχνητής νοημοσύνης μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, ενδεχομένως να αποβεί ολέθρια, και σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, η παραίνεση του ιθύνοντα νου της OpenAI να δημιουργηθεί μια υπερεθνική ρυθμιστική αρχή στα πρότυπα της International Atomic Energy Agency μοιάζει περισσότερο επίκαιρη από ποτέ, ακριβώς γιατί ένας ηθικός και αξιακός εκτροχιασμός στην εποχή του AGI μπορεί να αποβεί μοιραίος.

AI-generated γράμματα από τη Χιροσίμα

Η κυκλοφορία του ChatGPT-5 θα φέρει ακόμα πιο κοντά την εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα αντικαθιστά τις αναζητήσεις στο Google και το Tripadvisor, αλλά μπορεί να σώζει ζωές, κάτι που οι τρέχουσες ιατρικές και φαρμακευτικές δυνατότητές μας απλώς δεν έχουν τη δυνατότητα να πράξουν· αντίστοιχα, ωστόσο, η κυκλοφορία του ChatGPT-5 θα φέρει ακόμα πιο κοντά και την εποχή που οι πυρηνικές κεφαλές θα είναι εξοπλισμένες με μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, στην καλύτερη των περιπτώσεων. Όπως παραδέχτηκε ο ίδιος ο Οπενχάιμερ σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο αμερικανικό δίκτυο NBC πίσω στο 1965, αμέσως μετά την πρώτη επιτυχημένη δοκιμή της The Gadget στο Νέο Μεξικό, όλοι οι παρευρισκόμενοι επιστήμονες αντιλήφθηκαν αμέσως πως ο κόσμος δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος· αυτή ακριβώς είναι και η προφητεία του Άλτμαν. Η διαφορά, ωστόσο, έγκειται στο εξής γεγονός: στη συνείδηση της παγκόσμιας κοινότητας, οι βιβλικές καταστροφικές δυνατότητες των πυρηνικών όπλων κατέστησαν σαφείς μόνο μετά τους βομβαρδισμούς στη Χιροσίμα, όπου οι δεκαπέντε κιλοτόνοι TNT του «Little Boy» στάθηκαν αρκετοί ώστε να αφανίσουν σε μια στιγμή περίπου ογδόντα χιλιάδες ψυχές, να καταστρέψουν τις ζωές επιπλέον εκατόν σαράντα χιλιάδων ανθρώπων και να αφανίσουν κάθε ίχνος πολιτισμού σε περίμετρο χιλίων εξακοσίων μέτρων· μια –θεωρητική– ρήψη της «Tsar Bomba», της ισχυρότερης δηλαδή γνωστής πυρηνικής κεφαλής, πενήντα μεγατόνων –δηλαδή 3.300 φορές ισχυρότερης του «Little Boy»–, θα έφερνε την κόλαση στη γη σε μια περίμετρο μεγαλύτερη των τριάντα χιλιομέτρων.

Όπως αποτυπώνεται και στη σχετική ταινία, όταν ο Όπενχάιμερ παραδέχτηκε στον Χάρι Τρούμαν πως έχει αίμα στα χέρια του, ο Αμερικανός πρόεδρος τον αποπήρε, λέγοντάς του πως αυτός έλαβε την απόφαση να βομβαρδίσει την Ιαπωνία. Αυτή ακριβώς η απόφαση, παρά τον όλεθρο που προκάλεσε, αποτελεί ακόμα τη μοναδική παράμετρο που έχει αποτρέψει ένα παγκόσμιο πυρηνικό ολοκαύτωμα, και ίσως να αποτελεί τη μοναδική δικλίδα ασφαλείας για την περεταίρω ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στα επόμενα χρόνια, ακόμα κι αν αυτή είναι εκθετική· αρκεί τις σχετικές αποφάσεις να εξακολουθήσουν να τις λαμβάνουν άνθρωποι με πλήρη συμφραζόμενη γνώση της κοινής μοίρας όλων: σε αντίθεση με τον Οπενχάιμερ, τον Άλτμαν, τον Τρούμαν, τον Ντόναλντ Τραμπ, τον Σι Τζινπίνγκ, εμένα κι εσένα, η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα πεθάνει ποτέ – κι αυτό ίσως είναι καλύτερα να μην το αντιληφθεί πλήρως.

Πηγή: athensvoice.gr