Είναι μια μερίδα του πληθυσμού που ζει παράμερα, στην απόσταση που τη βάλαμε, από τον πολιτισμό μας που επιθυμεί να καλείται συμπεριληπτικός.

Είναι ένας κόσμος μικρός, μέσα στον δικό μας, τον μεγάλο, τον ευρύ, τον αψεγάδιαστο!

Εκεί, πέρα, στις άκρες και τα πέρατα των πόλεων, ορθώνεται, με δική του ψυχή και λέξεις και αγώνα και πόνο και ανασφάλεια.

Στέκει μπροστά μας – όχι δίπλα μας αφού έτσι το επιλέξαμε – για να «τρυπά» το βλέμμα και να μας προκαλεί να αναμετρόμαστε στα ίσα, καθημερινά, με μια πτυχή της υπόστασης της κοινωνίας μας που την αρνούμαστε. Την αρνούμαστε τόσο συστηματικά, γιατί είναι, ίσως, τόσο αντιπροσωπευτικά αληθινή που πληγώνει.

“Amaro Magkipe”, λοιπόν ή αλλιώς «περηφάνια για το επίτευγμα», το έργο που με αγώνα κατακτιέται και χαρίζει αυτοπεποίθηση, είναι το όνομα της δράσης, δανεισμένο από τη γλώσσα ρομανί, που ξεκίνησε το SolidarityNow, πριν από περίπου έναν χρόνο, μαζί με τον «Φάρο του Κόσμου» και τον Πολιτιστικό Μορφωτικό Σύλλογο Γυναικών Ρομά του Δροσερού Ξάνθης «Η Ελπίδα».

Το πρόγραμμα υλοποιείται στο πλαίσιο του έργου Μικρό Σχέδιο Επιχορήγησης 1 «Ενδυνάμωση των Γυναικών και των Νέων Ρομά» του Προγράμματος «Κοινωνική Ένταξη και Ενδυνάμωση των Ρομά» και επιχορηγείται από τα EEA Grants Greece (Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2014-2021) και υποστηρίζεται από τα Κέντρα Κοινότητας με παράρτημα Ρομά Κατερίνης, Δήμου Αμπελοκήπων Μενεμένης, Δήμου Παύλου Μελά και έχει ως κεντρικό στόχο τη βιωματική εκπαίδευση, στο πεδίο της καθημερινότητας των Ρομά, νεαρών παιδιών, εφήβων και γυναικών που σταδιακά θα κληθούν να αναλάβουν με τη σειρά τους την εκπαίδευση των νεότερων.

Η διαδικασία της ΑΛΛΑΓΗΣ, η πάλη για ενσωμάτωση, να επιτυγχάνεται εσωτερικά, σε βάθος και με γνώμονα τη μακροπρόθεσμη επιδραστική λειτουργία του προσωπικού βιώματος. Αυτή είναι η επιδίωξη και ένας δύσκολος στόχος, με μελετημένη προσεκτικά όμως την αποτελεσματικότητα.

Επικεφαλής του προγράμματος, αρμόδιος του SolidarityNow για θέματα Ρομά στη Βόρεια Ελλάδα, ο Γιώργος Τσιτιρίδης, ένας άνθρωπος της κοινωνικής Δικαιοσύνης, της Αλληλεγγύης και της Συμπερίληψης, που χρόνια ασχολείται ακτιβιστικά με την υποστήριξη Κοινοτήτων Ρομά, εμβαθύνοντας στα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων. Λειτουργώντας μακροπρόθεσμα ευεργετικά για τις επόμενες γενιές, έχει καταφέρει, με τη συνδρομή όλων των εμπλεκόμενων φορέων να δημιουργήσει ένα δίκτυο υποστήριξης, κυρίως νέων ανθρώπων που διδάσκονται να ξεχωρίζουν το «φωτεινό»  και καταφέρνουν οι ίδιοι, γνωρίζοντας καλά τη δυσκολία από μέσα, να αποτελέσουν παράδειγμα, να ρίξουν λίγο «φως» στις σκιερές γωνίες και να αποτελέσουν μελλοντικούς μέντορες.

Οι στοχευμένες αυτές δράσεις, μέσα από τα projects που υλοποιεί επί σειρά ετών το SolidarityNow, μέσω ειδικών προγραμμάτων για ενήλικες και παιδιά, θέλουν να εξασφαλίσουν μια διέξοδο για τους ανθρώπους που επιθυμούν να δουν τη μεγάλη εικόνα και να παλέψουν κι οι ίδιοι για την ενσωμάτωση της κοινότητάς τους.

Δεν είναι ευσεβής πόθος, ούτε ουτοπία, όταν το βλέπεις να συμβαίνει εμπρός σου, όταν γνωρίζεις παιδιά που είδαν το «φως» της γνώσης και συνειδητά το επέλεξαν!

Είναι αγώνας καθημερινός, στο πλάι και όχι απέναντι από αυτούς τους ανθρώπους, κουνώντας επιδεικτικά το δάχτυλο και καταδικάζοντάς τους στα βαθιά σκοτάδια των μόνιμων ελλείψεων.

Ο άνθρωπος θα επιτεθεί όταν αδιάλειπτα στερείται κι εμείς όλοι δε θα έχουμε το δικαίωμα να πούμε ότι ΔΕ ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ!!!

Ο Γιώργος μίλησε για την καθημερινότητα, τα προβλήματα αλλά και τη διαφαινόμενη αλλαγή, για την οποία βρίσκεται πάντα εκεί για να αναγνωρίσει, να χειροκροτήσει, να στέρξει και την παραμικρή προσπάθεια. Χωρίς τις δεσμεύσεις και τις αγκυλώσεις μιας κοινωνίας μικροπρεπούς, υποταγμένης εν πολλοίς σε αυτές. Μα ακόμη πιο σημαντικά και ενδεικτικά της ωριμότητας και της ενδυνάμωσης, των πολύπλευρων ωφελειών που μπορεί να προσφέρει η ενσωμάτωση -για την οποία κάποιοι άνθρωποι ακούραστα θα συνεχίσουν να «φωνάζουν» – είναι τα λόγια του Σταύρου Γιουβάννη, ενός νέου ανθρώπου από τον Δενδροπόταμο Θεσσαλονίκης, που κατάφερε να λάβει την ιδιότητα του «μέντορα» σε  ανθρώπους της Κοινότητάς του.  Ο δρόμος του Σταύρου, από την Κοινότητα ως το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ήταν μακρύς και σαφέστατα όχι δίχως δυσκολίες, φαινομενικά μάλιστα ανυπέρβλητες. Παρ’ όλ’ αυτά, διαφαινόταν λαμπρός από τα πρώτα γυμνασιακά χρόνια. Αποτελούσε ο ίδιος αξιόλογο παράδειγμα για ολόκληρη τη γειτονιά του, έχοντας την εμπειρία, ταυτόχρονα των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων της ζωής εντός την κοινότητας, εφόδια ανεκτίμητα για την πορεία.

Γιώργος Τσιτιρίδης

    1. Η συνεχής ενασχόλησή σου με ζητήματα που αφορούν στις Κοινότητες Ρομά, μπορείς να πεις ότι σου έχει “διδάξει” κάτι; 

Όταν έχουμε ανοιχτό μυαλό και ορίζοντες μπορούμε να διακρίνουμε εμπειρίες, μαθήματα ζωής και ευκαιρίες. Η ενασχόλησή μου με τους τσιγγάνους σε όλη την Ελλάδα μου έχει δείξει πως υπάρχουν πάρα πολλά που μπορεί κανείς να μάθει, πως η ιστορία, οι άνθρωποι έχουν να σου πουν πολλά που δεν τα περιμένεις. Οι Ρομά μπορούν να σου μεταφέρουν λίγο από τον δικό τους τρόπο σκέψης, λειτουργούν πολύ με το συναίσθημα και όχι με τη λογική γι’ αυτό είναι και φιλόξενοι, γελαστοί, ζουν την στιγμή, το εδώ και το τώρα. Αυτό που επίσης διακρίνω ξεκάθαρα είναι πως για πολλά χρόνια δεν τους δίνονταν οι ευκαιρίες για να αναπτύξουν δεξιότητες και να γίνουν εξωστρεφείς. Ειδικά η νέα γενιά όταν της δοθούν κίνητρα, εργαλεία και επιλογές ανταποκρίνεται αμέσως και με μεγάλη επιτυχία. 

    2. Ποια είναι η σημαντικότερη δυσκολία που αντιμετωπίζει κανείς, στην προσπάθεια για “τράβηγμα” προς την αλλαγή, όταν πρέπει να αντιταχθεί σε κατεστημένα;

Είναι σημαντικές οι διαφορές ανάλογα τον άνθρωπο, το φύλο, την ηλικία, την περιοχή, τις συνθήκες διαβίωσης το εκπαιδευτικό επίπεδο. Γ αυτό και κάθε φορά σε κάθε πρόγραμμα, με κάθε νέα ομάδα οι προκλήσεις είναι διαφορετικές. Στο Αμαρό Μαγκιπέ τα πεδία δράσης μας  ήταν η Κατερίνη η Θεσσαλονίκη και η Ξάνθη. Στην  Ξάνθη υπάρχουν Ρομά που μιλούν την Τουρκική, μπορεί και Βουλγάρικα τη Ρομανί και Ελληνικά οπότε η εκπαίδευση εκεί είναι μεγάλη πρόκληση. Όπως επίσης και στην Κατερίνη που απαιτείται από ένα παιδί να έχει τακτική φοίτηση ενώ ζει σε μια περιοχή χωρίς σταθερό ρεύμα, σε παραπήγματα, χωρίς τον προσωπικό του χώρο, χωρίς ένα περιβάλλον να το εμπνέει, χωρίς επιλογές κοινωνικοποίησης και ενασχόλησης με κάτι δημιουργικό. Θα έλεγα πως η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η εκπαίδευση. Να μπορέσουν οι Ρομά γυναίκες άντρες, νέοι νέες να καταλάβουν πως η τυπική και μη τυπική εκπαίδευση είναι πολύ σημαντική για την ζωή τους. Να καταλάβουν οι γονείς την σημασία της εκπαίδευσης στην ζωή και το μέλλον του παιδιού τους όχι μόνο ως επαγγελματική αποκατάσταση αλλά ως τρόπο ζωής. Οι συναντήσεις και δράσεις του Αμαρό Μαγκιπέ με ομάδες γυναικών και νέων στις 3 πόλεις έδειξαν πως υπήρξαν αλλαγές σε συμπεριφορές, κίνητρά, επιδιώξεις. Η αγωνία μας για την εκπαίδευση είναι μεγάλη και είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που σε αυτή την τόσο κρίσιμη στιγμή και συγκυρία  στο SolidarityNow ξεκινάμε σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ REVMA στο πλαίσιο του προγράμματος «Building a robust and democratic civic space» (BUILD) που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση, μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ ένα νέο πρόγραμμα το «Τζάφ Ανγκλάλ» που στην Ρομανί σημαίνει «πηγαίνω μπροστά» και έχει ως στόχο  την ενδυνάμωση της σχολικής φοίτησης των παιδιών Ρομά μέσα από εργαστήρια και συναντήσεις με γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά.

    3. Οι άνθρωποι στο “φως”! Πόση ικανοποίηση, προσωπική και συλλογική, προσφέρει η επιτυχία της παροχής διεξόδων/επιλογών έστω και σε έναν μόνο άνθρωπο; 

Υπήρξα ως παιδί για χρόνια θύμα συστηματικής κακοποίησης και εκφοβισμού σε χρόνια που δεν μιλούσαμε γ αυτά και οι καθηγητές δεν υποστήριζαν ποτέ τον αδύναμο και διαφορετικό. Μακάρι κανένα παιδί να μην πρέπει να το υποστεί και γ αυτό έστω και ένα να μπορέσει να έχει στήριξη και να κατανοήσει ότι μπορεί να καταφέρει τα πάντα αρκεί να προσπαθήσει θέλω με ότι δυνάμεις έχω να μπορώ να βοηθήσω σε αυτή την κατεύθυνση. Οι νέοι έχουν και λόγο ηλικίας όρεξη ενθουσιασμό σωματική και ψυχική αντοχή. Είναι κρίμα να στερούμε αυτό το δυναμικό κύτταρο από την κοινωνία γιατί μας καταδιώκουν τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις μας. Είμαστε και θα είμαστε με το φως, με την αλλαγή. Τα πράγματα πάντα θα πηγαίνουν μπροστά. Θα πρέπει να καταλάβουμε πως είναι προς το συμφέρον μας να αλλάξουμε το αφήγημα που θέλει μερικούς ανθρώπους να μην εντάσσονται να είναι ανεπιθύμητοι και λιγότερο ίσοι. Η ιστορία μας διδάσκει εδώ και αιώνες πως αυτό δεν είχε κανένα αποτέλεσμα.

Σταύρος Γιουβάννης

    1. Αισθάνεσαι ότι κατέκτησες σημαντικά πράγματα ως σήμερα; Ποιο είναι αυτό που θεωρείς καίριο; 

Το σημαντικό είναι ότι μέσα από όλες αυτές τις εκπαιδευτικές δράσεις  οι Ρομά πίστεψαν πως δεν είναι γεννημένοι μόνο για αυτά που έχουν μάθει από την παλιότερη γενιά. Εμπνευστήκαν παιδιά που είτε συνέχισαν το σχολείο, δε σταμάτησαν σε πολύ μικρή ηλικία είτε αυξήθηκε η επίδοσή τους, πράγμα αποδεδειγμένο και από τους καθηγητές των σχολείων του Δενδροποτάμου. Τέλος, αποδείξαμε στην κοινωνία πως υπάρχει και το κομμάτι των Ρομά που θέλουν να μορφωθούν, θέλουν να ανοίξουν τα φτερά τους. 

    2. Πόσο σπουδαίο είναι για την καθημερινότητα ενός ανθρώπου να γνωρίζει ότι έχει επιλογές κι ότι δεν είναι εγκλωβισμένος; 

Πολλές φορές αναρωτιέμαι γιατί υπάρχουν άνθρωποι που είναι γεννημένοι χωρίς να έχουν άλλη επιλογή. Είναι άξιο εκτίμησης και πολύ σπουδαίο να έχεις τη δύναμη της επιλογής στην καθημερινότητα σου, από το τι φαγητό θα φας μέχρι αν μπορεί να ακουστεί η φωνή σου μέσα στην ίδια σου την οικογένεια. Πιο σπουδαίο ακόμη είναι να δίνουμε τη δυνατότητα στους συνανθρώπους μας να αποκτήσουν επιλογές! Να δώσουμε ευκαιρίες στους Ρομά, να τους ακούσουμε, να ψάξουμε για αυτούς. Και όχι μόνο για την κοινωνική ομάδα των Ρομά, αλλά για όλους όσοι στερούνται επιλογών. 

    3. Τι θα ήθελες, με τη σειρά σου, να προσφέρεις στα παιδιά που θα ακολουθήσουν το παράδειγμά σου;

Από πολύ μικρός κατάλαβα ότι με «γεμίζει» να εμπνέω τους συνανθρώπους μου και ακόμα περισσότερο τη νέα γενιά. Εύχομαι αυτό που προσπαθώ να τους περάσω να το κατανοήσουν. Η ενσυναίσθηση και η δύναμη της πίστης! Εάν όλοι μπαίναμε στη θέση του διπλανού μας θα είχαμε έναν κόσμο καλύτερο και ίσως λίγο πιο δίκαιο. Για την δύναμη της πίστης δεν έχω να πω πολλά καθώς οι πράξεις είναι δυνατότερες. Όταν πιστεύεις στον εαυτό σου και δεν ακούς τις φωνές των δύσπιστων μπορείς να πετύχεις θαύματα.   

Είναι η πρόκληση του άγνωστου -για τους πολλούς ακατόρθωτου- η κινητήριος δύναμη, μαζί με τη θέληση και τον αγώνα για μια καλύτερη προοπτική, δίχως, όμως εγγυήσεις. Αυτή ακριβώς η επιδίωξη, η ικανοποίηση της γνώσης ότι δημιουργούνται επιλογές και διέξοδοι είναι η αγνή, η λυτρωτική απογείωση της προσπάθειας. Ο Γιώργος και ο Σταύρος, καθένας από το δικό του μετερίζι, είναι η επιβεβαίωση και συνάμα η απόδειξη ότι «λειτουργεί».

Η έμπνευση που προσφέρει η γνώση ας καθοδηγεί τα βήματά τους κι εμείς όλοι υποσχόμαστε να είμαστε εδώ για να τα παρακολουθούμε με περηφάνια.

Πηγή : theopinion.gr