Στη χώρα μας, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, ζουν περίπου 1.250 Ρομά - Η κυπριακή προσέγγιση προωθεί την ένταξη τους μέσω των υφιστάμενων δομών που στοχεύουν σε ευάλωτες ομάδες.

Ρομά, αυτή η τόσο μακρινή αλλά και τόσο κοντινή με την κυπριακή κοινότητα, που είναι σαν αόρατη όμως. Πού ζουν στην Κύπρο και πώς ζουν οι Ρομά; Ποια προσέγγιση ακολουθείται στην Ευρώπη και ποια στην Κύπρο ώστε να ενταχθούν στην υπόλοιπη κοινωνία και πόσο αποτελεσματική κρίνεται; Η δρ Χρύσω Πελεκανή, ειδική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, δίνει απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματά μας.

Πόσοι Ρομά ζουν στη χώρα μας και σε ποιες περιοχές τους συναντάμε συνήθως;

Οι Ρομά είναι η μεγαλύτερη μειονοτική ομάδα στην Ευρώπη. Το Συμβούλιο της Ευρώπης χρησιμοποιεί τον όρο «Ρομά και Πλανόβιοι» προκειμένου να συμπεριλάβει την ευρεία ποικιλομορφία των ομάδων που καλύπτει το έργο του στον τομέα αυτόν, αφενός α) τους Ρομά, Σίντι/Μανούς, Καλέ (Calé, Kaale), αθίγγανους (Romanichals), Ρουντάρι· β) τους Αιγύπτιους των Βαλκανίων (Αιγύπτιοι και Ασκαλί)· γ) τις ομάδες της Ανατολής (Ντομ, Λομ και Αμπντάλ)· και, αφετέρου, ομάδες όπως οι Πλανόβιοι, οι Γιενίς και οι πληθυσμοί που χαρακτηρίζονται με τον διοικητικό όρο «Gens du voyage», καθώς και άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως τσιγγάνοι. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 10-12 εκατομμύρια Ρομά σε όλες τις ηπείρους. Στην Ελλάδα υπολογίζονται σε 120-250 χιλιάδες ενώ στην Κύπρο, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, ζουν περίπου 1.250 Ρομά (0,16% του πληθυσμού). Και υπάρχουν 4 κατηγορίες Ρομά. Οι Κουρπέτες, που οι περισσότεροι είναι μουσουλμάνοι, οι Ρομανλάρ (οι Τούρκοι Ρομά από την Ανατολία οι οποίοι ήρθαν προς τα τέλη της δεκαετίας του '70), οι Μάντηδες Ρομά, που είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και ζουν κυρίως στη Λάρνακα, και οι μετανάστες Ρομά που ήρθαν κυρίως από Βουλγαρία, Ρουμανία και Ελλάδα. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναγνωρίζεται η ύπαρξη της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας, όπως επίσης και των τριών θρησκευτικών ομάδων (Αρμένιοι, Λατίνοι, Μαρωνίτες). Οι Κουρπέτες με βάση το Σύνταγμα δεν αναγνωρίζονται ως ξεχωριστή εθνοτική, θρησκευτική ή μειονοτική ομάδα πληθυσμού, αλλά εντάσσονται στην τ/κ κοινότητα.

Το πρώτο κύμα μετακίνησής τους προς τις ελεύθερες περιοχές πότε άρχισε;

Το πρώτο κύμα μετακίνησής τους από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας άρχισε το 1999-2000 και συνεχίστηκε και τον Απρίλιο του 2003 με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων. Σήμερα, υπολογίζεται να διαμένουν στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, κυρίως σε Λεμεσό και Πάφο, γύρω στους 500-600 Ρομά. Να αναφέρουμε επίσης ότι πλέον οι Ρομά της Κύπρου/Κουρπέτες δεν ζουν όπως παλιά ως περιπλανώμενοι νομάδες ή ημινομάδες αλλά έχουν περάσει στον εδραίο τρόπο ζωής. Η γλώσσα της Ρομά κοινότητας στην Κύπρο λέγεται «Gurbetcha», εξ ου και οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται ως «Kurbet/Gurbet - Kurbetties/Gurbetties». Οι πλείστοι είναι δίγλωσσοι, δηλαδή μιλούν Gurbetcha και την κυπριακή τουρκική, ενώ λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να επικοινωνήσουν, σε περιορισμένο έστω βαθμό, στα ελληνικά. Τα κουρπέτικα μιλιούνται μόνο στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον. Τα κουρπέτικα είναι μια γλωσσική ποικιλία των Κουρπετών της Κύπρου, η οποία περιλαμβάνει λεξιλόγιο κυρίως από τη ρομανί και ακολουθεί τη γραμματική και συντακτική δομή της κυπριακής τουρκικής. Η γλώσσα αυτή απειλείται υπό εξαφάνιση.

Δεν γίνονται προσπάθειες διαφύλαξής της;

Το Υπουργείο Παιδείας, στις προσπάθειες διάσωσης αυτής της γλωσσικής ποικιλίας, εδώ και 10 χρόνια προσφέρει μαθήματα στα παιδιά Ρομά σε απογευματινή βάση. Βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι η εκμάθηση και διατήρηση της «μυστικής» αυτής γλώσσας των Ρομά της Κύπρου / Κουρπετών, καθώς και η ενημέρωση για τον τρόπο ζωής, τα ήθη, τα έθιμα, τις ασχολίες, τα ενδιαφέροντα, τη μουσική, τον τόπο κατοικίας και την ιστορία των Ρομά παγκοσμίως. Τόσο οι Κουρπέτες όσο και οι υπόλοιποι Ρομά στον κόσμο εξακολουθούν να αποτελούν θύματα προκαταλήψεων και κοινωνικού αποκλεισμού, αν και οι διακρίσεις απαγορεύονται στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Ποιες πολιτικές εφαρμόζονται στην Κύπρο σε ό,τι αφορά την ένταξη των Ρομά στην κοινωνία;

Το προηγούμενο πλαίσιο εστίαζε κυρίως στην κοινωνικοοικονομική ένταξη. Στις 7 Οκτωβρίου 2020 η Επιτροπή εξέδωσε ενισχυμένο και αναμορφωμένο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για τους Ρομά, το οποίο καθορίζει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που περιλαμβάνει τρεις πυλώνες. Η προσέγγιση αυτή συμπληρώνει την κοινωνικοοικονομική ένταξη των περιθωριοποιημένων Ρομά με προώθηση της ισότητας και ενίσχυση της συμμετοχής. Όλοι οι Ρομά θα πρέπει να έχουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους και να συμμετάσχουν στην πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή. Το νέο στρατηγικό πλαίσιο θέτει τρεις οριζόντιους στόχους, που αφορούν την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν, από το 2023 κάθε δύο χρόνια, εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών πλαισίων για τους Ρομά, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για την προώθηση της ισότητας, της ένταξης και της συμμετοχής με πλήρη αξιοποίηση της δέσμης δεικτών. Οι εκθέσεις θα εστιάζουν στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που καθορίζονται στα εθνικά πλαίσια, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της επίτευξης των εθνικών στόχων. Οι εκθέσεις αυτές θα πρέπει να δημοσιοποιούνται ώστε να αυξάνεται η διαφάνεια και να προωθείται η μάθηση σε επίπεδο πολιτικής. Στις 21 Δεκεμβρίου 2021 το Εθνικό Σημείο Επαφής Ρομά στην Κύπρο (Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας) κατέθεσε τη δική του στρατηγική. Όπως αναφέρεται και στη Στρατηγική, η Εθνική Στρατηγική Ένταξης των Ρομά της Κύπρου δεν είναι μια στρατηγική αυτή καθαυτή, αλλά ένα ολοκληρωμένο σύνολο μέτρων πολιτικής στο πλαίσιο των πολιτικών κοινωνικής ένταξης της Κύπρου. Λόγω του μικρού μεγέθους του πληθυσμού των Ρομά, η κυπριακή προσέγγιση προωθεί την ένταξη μέσω των υφιστάμενων δομών που στοχεύουν σε ευάλωτες ομάδες. Η Κυπριακή Δημοκρατία εφαρμόζει οριζόντια μέτρα τα οποία περικλείουν όλο τον πληθυσμό της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένων και των Ρομά. Παρ' όλα αυτά, βλέπουμε ότι αυτή η πολιτική δεν αρμόζει και τόσο στην κοινότητα των Ρομά. Κάθετα και στοχευμένα μέτρα για την κοινότητα των Ρομά θα ήταν πιο αποτελεσματικά και πολλά υποσχόμενα για το μέλλον των Ρομά της Κύπρου.

Λόγω της μετανάστευσης και της καθόδου στην Κύπρο πολιτών από την Ευρώπη και αλλού, σίγουρα συναντάμε ανάμεσά τους και Ρομά. Πώς εντάσσονται στην κοινωνία; Ποια θέση καταλαμβάνουν;

Οι περισσότεροι μετανάστες Ρομά στην Κύπρο προέρχονται κυρίως από Βουλγαρία, Ρουμανία και Ελλάδα. Οι Ρουμάνοι και οι Βούλγαροι που ζουν στην Κύπρο ανήκουν σε διάφορες οικονομικοκοινωνικές ομάδες και έχουν διαφορετικό επίπεδο μόρφωσης. Οι περισσότεροι εργάζονται στις κατασκευές, το εμπόριο, τον τουρισμό, τις υπηρεσίες και τον αγροτουρισμό. Υπάρχουν όμως και γιατροί, καθηγητές, δικηγόροι, μηχανικοί και άλλες ειδικότητες. Κάποιοι Ρουμάνοι και Βούλγαροι ήρθαν στο νησί πριν από το 1990 και σήμερα είναι παντρεμένοι με Κύπριους. Ο κυριότερος λόγος που επέλεξαν την Κύπρο ήταν η ευημερούσα οικονομία και ο μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας. Η ένταξη των μεταναστών Ρομά στην ελληνοκυπριακή κοινότητα μπορώ να πω είναι ομαλή και φαίνεται ότι μπορούν να βρουν μια θέση εργασίας. Στο ΙΗ’ Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αντωνίου φοιτούν ορισμένα παιδιά Ρομά τόσο από Βουλγαρία όσο και από Ρουμανία. Κάποια από αυτά έχουν σταθερή φοίτηση ενώ κάποια άλλα όχι και τόσο, μιας και μεταβαίνουν συχνά στη χώρα τους για λόγους εργασίας. Τα παιδιά Ρομά συνυπάρχουν με όλα τα παιδιά του σχολείου και έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης.

Στη Λεμεσό, και ιδιαίτερα στην περιοχή του Άη Αντώνη, ζει και δραστηριοποιείται μια μεγάλη κοινότητα Ρομά. Και στο δημοτικό σχολείο της συνοικίας γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια ένταξης και ενσωμάτωσης των παιδιών. Ποια τα αποτελέσματα; Πώς αντιδρά η κοινωνία εκεί;

Οι Ρομά της Κύπρου/Κουρπέτες ζουν κυρίως στη Λεμεσό και στην Πάφο. Στη Λεμεσό ζουν στα Πολεμίδια και στην περιοχή του Αγίου Αντωνίου. Οι Ρομά που διαμένουν στα Πολεμίδια λόγω του ότι είναι μακριά από την υπόλοιπη κοινότητα δεν είναι τόσο δραστηριοποιημένοι. Υπάρχει η σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία ζητά από την Κυπριακή Δημοκρατία να κλείσει αυτόν τον οικισμό καθώς είναι μια γκετοποιημένη περιοχή και οι άνθρωποι που ζουν εκεί αποτελούν δείγμα περιθωριοποίησης και εγκατάλειψης. Δυστυχώς, δεν έχουν παρθεί αποφάσεις για αυτό το θέμα ακόμη.

Όσον αφορά στην περιοχή του Αγίου Αντωνίου οι περισσότεροι Ρομά ζουν σε τουρκοκυπριακά σπίτια, τα οποία τους έχει παραχωρήσει η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών. Τα περισσότερα παιδιά των οικογενειών αυτών φοιτάνε στο ΙΗ’ Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αντωνίου Λεμεσού. Το ΙΗ’ Δημοτικό Σχολείο Αγίου Αντωνίου είναι ένα πολυπολιτισμικό σχολείο όπου φοιτούν παιδιά τα οποία προέρχονται από εντελώς διαφορετικές εθνοτικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και άλλες καταβολές. Προκειμένου να επιτευχθεί η αρμονική συνύπαρξη εθνοτικά διαφορετικών πληθυσμών μέσα στο σχολείου αλλά και εκτός του σχολείου, εφαρμόζονται αρκετές εκπαιδευτικές δραστηριότητες που προωθούν την συνειδητοποίηση της πολιτιστικής διαφορετικότητας.

Στο συγκεκριμένο σχολείο, κρίνω πως υπάρχει ανάγκη ούτως ώστε οι εκπαιδευτικοί που έρχονται να επιμορφώνονται περαιτέρω για ζητήματα μειονότητας ή ένταξης και να είναι ευαισθητοποιημένοι όσον αφορά στα ζητήματα ρατσισμού κάθε είδους αλλά και συγκεκριμένα απέναντι στην κοινότητα των Ρομά ή στην τουρκοκυπριακή κοινότητα ή και γενικότερα στη μουσουλμανική κοινότητα αφού φιλοξενεί και πολλά παιδιά Άραβες.

Ακόμη οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να έχουν το ιδεολογικό υπόβαθρο που να μην τους εμποδίζει, αλλά να τους ενισχύει ώστε να παρέχουν το εκπαιδευτικό περιβάλλον που χρειάζονται τα παιδιά αυτά. Αρκετά παιδιά, αντιμετωπίζουν προβλήματα αναλφαβητισμού, είτε λόγω της μη ομαλής τους ένταξης και προσέλευσης στο σχολείο είτε γιατί προέρχονται από ένα περιβάλλον στο οποίο υπάρχει τόσο μεγάλο κοινωνικό-οικονομικό-πολιτισμικό χάσμα που χρειάζεται να γίνεται μια προετοιμασία και ομαλή μετάβαση. Ακόμη, οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται πέρα από τους εκπαιδευτικούς στόχους να δώσουν υπέρμετρη έμφαση σε συμπεριφορικά θέματα που προκύπτουν από το οικογενειακό περιβάλλον και τις δύσκολες και αντίξοες συνθήκες διαβίωσής τους από κάθε άποψη. Το ζήτημα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, ώστε πρώτα από όλα να υπάρχει επικοινωνία και σύνδεση δασκάλου-μαθητή αλλά ώστε και μετέπειτα να ενταχθούν στην κοινωνία με επιτυχία είναι φλέγον.

Οι εκπαιδευτικοί παλεύουν καθημερινά για αυτά τα παιδιά, παλεύουν να τους διδάξουν την ανοχή και την εκτίμηση των πολιτισμικών διαφορών. Τα παιδιά μαθαίνουν να παίζουν και να συνυπάρχουν με όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής και φύλου. Εκεί που παρουσιάζονται προβλήματα λεκτικής ή σωματικής βίας η συμβολή και η φροντίδα της/του εκπαιδευτικού της τάξης, η στάση της/του και οι κατάλληλες δράσεις της/του συμβάλουν στη σύσφιξη των κοινωνικών σχέσεων των μαθητών/τριών της/του.

Ποια υποστηρικτικά μέτρα λαμβάνει το Υπουργείο Παιδείας για στήριξη των μαθητών Ρομά;

Αξίζει να επισημάνουμε ότι το Υπουργείο Παιδείας και Αθλητισμού και Νεολαίας, στην προσπάθειά του να μεγιστοποιήσει τη σχολική ένταξη και επιτυχία των μαθητών Ρομά, λαμβάνει σειρά υποστηρικτικών μέτρων για τη στήριξή τους, τα οποία εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

• Παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας κατά τον πρωινό χρόνο λειτουργίας των δημοσίων σχολείων.
• Δωρεάν παροχή μαθημάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας για ενήλικες και παιδιά το απόγευμα στα πλαίσια των Επιμορφωτικών Κέντρων.
• Ανάληψη της δαπάνης φοίτησης σε ιδιωτικά σχολεία (δίδακτρα και έξοδα εγγραφής).
• Οικονομική ενίσχυση δυσπραγούντων (έξοδα αγοράς βιβλίων, μεταφορικά, στολές).
• Δωρεάν παροχή συσσιτίου το πρωί και γεύματος στο ολοήμερο σχολείο για τους μαθητές που φοιτούν στα δημόσια δημοτικά σχολεία.
• Διαφοροποίηση του Αναλυτικού Προγράμματος σε σχέση με τις ανάγκες των μαθητών (απαλλαγή από τη διδασκαλία των θρησκευτικών και ιστορίας και παρακολούθηση άλλων μαθημάτων ειδικού ενδιαφέροντος).
• Επιπρόσθετη στήριξη από το επιστημονικό προσωπικό της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.3
• Παροχή ειδικών δασκάλων (Τουρκοκυπρίων) για την εκμάθηση της τουρκικής γλώσσας.
• Ενημερωτικά προγράμματα από παιδίατρο, σχολίατρο, οδοντίατρο οργανώνονται από το σχολείο στην παρουσία μεταφραστή.
• Εργοδότηση μεταφραστή στο δημοτικό σχολείο Αγίου Αντωνίου για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των Ρομά.

Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι παρόλο που έχουν ληφθεί δράσεις/ ενισχύσεις χρειάζεται μια συστηματικότητα και μεθοδικότητα στην προσέγγιση των μειονοτήτων, που να βασίζεται σε ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα ένταξης βασισμένο σε μοντέλα άλλων χωρών στην ένταξη κοινοτήτων όπως οι Ρομά. Στην περίπτωση των Ρομά, ο διορισμός ενός Διαπολιτισμικού Διαμεσολαβητή από την κοινότητά τους μπορεί να είναι καθοριστικός καθώς θα συμβάλει στην προσέγγιση των ιδιαίτερων ευαισθησιών και προβλημάτων τους αλλά και στην καλύτερη συνεννόηση και την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης.

Η διαφορετικότητα δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά η αρχή ενός άλλου

Γιατί πιστεύετε κάθε τι αρνητικό στο οποίο εμπλέκεται ένας Ρομά (όπως συμβαίνει και με άλλες ομάδες του πληθυσμού) γίνεται αμέσως πρώτη είδηση, αλλά σπάνια ακούμε για θετικά γεγονότα που πρωταγωνιστούν ή συμμετέχουν Ρομά;

Στην Κύπρο τα ΜΜΕ δεν ασχολούνται και πολύ με τους Ρομά της Κύπρου. Σπάνια θα γίνει είδηση για τους Ρομά είτε να αναφέρονται στα θετικά τους, είτε στα αρνητικά τους. Είναι αλήθεια όμως ότι παλιά γράφονταν περισσότερα αρνητικά γι’ αυτούς αποκαλώντας τους γύφτους, τσιγγάνους, κιλλίτζιρους, όροι υποτιμητικοί και σκωπτικοί. Με την είσοδο των Ρομά/Κουρπετών στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2003, γράφτηκαν κάποια άρθρα σε εφημερίδες κατηγορώντας τους ότι προκαλούν πολλά προβλήματα στους κατοίκους, ότι κλέβουν και κάνουν φασαρίες. Ακόμη και ο οικισμός στα Πολεμίδια με τα προκατασκευασμένα σπίτια επίσημα δηλωνόταν ως οικισμός των «Αθιγγάνων». Τώρα στα επίσημα έγγραφα αναφέρεται ως ο οικισμός των Ρομά. Με την πάροδο του χρόνου βλέπουμε ότι οι περισσότεροι Ρομά/Κουρπέτες έχουν ενταχθεί στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, συμβιώνουν και συνυπάρχουν με τους υπόλοιπους συμπολίτες τους, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Ο Σύλλογος Ρομά Κύπρου είναι ο πρώτος σε εθνικό επίπεδο σύλλογος Ρομά, που ιδρύθηκε με στόχο να ευαισθητοποιήσει όλες τις κοινωνικές ομάδες για τα θέματα των Ρομά, να συμβάλλει στην διαχείριση και στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων των Ρομά με γνώμονα το σεβασμό της κοινωνικής και πολιτιστικής τους ταυτότητας. Η ίδρυση του Συλλόγου Ρομά Κύπρου βοήθησε στη δραστηριοποίηση ορισμένων από την κοινότητα των Ρομά αλλά και τη συνεργασία με άλλους αρμόδιους φορείς. Ρομά και μη Ρομά μέλη του συλλόγου καλέστηκαν σε διάφορες τηλεοπτικές αλλά και ραδιοφωνικές εκπομπές για να μιλήσουν για την κοινότητά τους, για τον πολιτισμό τους αλλά και για τα διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Ο Σύλλογος Ρομά Κύπρου κάθε χρόνο διοργανώνει εκδήλωση για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ρομά.

Η Παγκόσμια Ημέρα των Ρομά, η 8 η Απριλίου είναι μια μέρα κατά την οποία γιορτάζεται ο πολιτισμός των Ρομά και εγείρεται η ευαισθητοποίηση για τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν. Ο Σύλλογος εκτός από την εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ρομά διοργανώνει ομιλίες, προβολή ντοκιμαντέρ, εκθέσεις φωτογραφίας κ.α. Όλες οι δράσεις του Συλλόγου αναρτώνται σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα όπου αυτό αποτελεί και μέσω ενημέρωσης του κοινού αλλά και προβολής των Ρομά. Θεωρώ σημαντική την παρέμβαση των ΜΜΕ στην βελτίωση της αυτοεικόνας των Ρομά και όλων των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που ζουν ανάμεσα μας. Με αυτό τον τρόπο καταδικάζουμε την όποια ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στο διαφορετικό. Άλλωστε η διαφορετικότητα δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά η αρχή ενός άλλου. Η διαφορετικότητα ομορφαίνει τη ζωή μας. Φτάνει να την δεχτούμε και αυτό εξαρτάται από όλους μας να μην προσκολλόμαστε στο παρελθόν, στα στερεότυπα και στις προκαταλήψεις. Ζούμε για να βελτιωνόμαστε με το να σεβόμαστε και να αποδεχόμαστε τον άλλον όπως είναι.

Προκατάληψη τότε και τώρα

Οι προκαταλήψεις του παρελθόντος πόσο επηρεάζουν τις προσεγγίσεις σήμερα;

Δυστυχώς, οι προκαταλήψεις του παρελθόντος συνεχίζουν να υπάρχουν και να μεταδίδονται από γενιά σε γενιά και να δυσκολεύουν το έργο όσων προσπαθούν να τις καταπολεμήσουν. Κατά τη γνώμη μου, η άγνοια είναι ο βασικός παράγοντας των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων, η οποία συνάδει με την έλλειψη παιδείας από το σπίτι και από το σχολείο. Τόσο οι Ρομά όσο και η πολιτεία, το σχολείο και όλοι οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να παλέψουν για τη μείωση των διακρίσεων, των στερεοτύπων, των προκαταλήψεων και κυρίως του αντιτσιγγανισμού. Ο αντιτσιγγανισμός δεν αναγνωρίζεται νομικά, αναγνωρίζεται όμως κοινωνικά και πολιτικά, ιδίως μέσα από συστάσεις και ψηφίσματα της ΕΕ και διεθνών οργανισμών όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης, που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη πάταξής του. Τα ζητήματα αποκλεισμού, διακρίσεων και αντιτσιγγανισμού απαιτούν στοχευμένες δράσεις ώστε να παταχθούν.

Πηγή : politis.com.cy